De ESG Werkgroep van PIA Group: Jeffrey Derkx (Steens & Partners), Jan Warmerdam (Steens & Partners), Johan Nelemans (ESJ), Muriel van Eijk (Borrie) en Jarno van Duinen (Brouwers) gaan in op de impact, nuance en kansen voor mkb-ondernemingen en hun adviseurs.
De aftrap: wat betekent ESG-wetgeving eigenlijk voor ondernemers?
ESG-wetgeving in Europa draait om het verplicht rapporteren over duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. De belangrijkste wetgeving hierin is de CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive. Deze richtlijn verplicht bedrijven om uitgebreid te rapporteren over hun impact op mens, milieu en bestuur (Environmental, Social & Governance).
Een onderdeel hiervan is de ontwikkeling van VSME-rapportagestandaarden; een vrijwillige standaard die het voor kleinere bedrijven mogelijk maakt om op gestandaardiseerde wijze ESG-informatie te delen. Dit is waardevol voor bedrijven die onderdeel zijn van een keten, omdat het helpt om hun impact op een gestandaardiseerde manier inzichtelijk te maken. Tegelijkertijd biedt het ook intrinsiek gemotiveerde bedrijven de mogelijkheid om hun bijdrage gestructureerd en transparant te delen.
“De CSRD is niet zomaar een papieren tijger,” zegt Muriel van Eijk van Borrie. “Het is een systeem dat bedrijven helpt om risico’s te herkennen, strategische keuzes te maken en stakeholders te informeren. En juist door de structuur die de ESRS (European Sustainability Reporting Standards; zijnde de standaarden voor ESG verslaggeving) biedt, kunnen bedrijven duurzaamheid op een serieuze en systematische manier integreren in hun bedrijfsvoering.”
“De VSME-standaarden zijn een belangrijke ontwikkeling, ook voor onze klanten,” vult Jan Warmerdam van Steens & Partners aan. “Juist mkb’ers die indirect geraakt worden doordat hun klanten of leveranciers moeten rapporteren, krijgen hiermee een concreet handvat om zelf stappen te zetten.”
Het Omnibus-voorstel: terugschakelen om vooruit te komen?
Recent heeft de Europese Commissie ingestemd met een uitstel van de verplichting voor bepaalde bedrijven om direct te rapporteren volgens alle ESRS. Dit uitstel geldt voor de bedrijven welke in 2026 en 2027 zouden moeten gaan rapporteren. Dit geeft bedrijven extra tijd om zich voor te bereiden. Tegelijkertijd is bevestigd dat de vereisten op termijn volledig zullen ingaan – het is dus geen afstel, maar uitstel. Daarnaast zal het aantal bedrijven dat verplicht zal moeten gaan rapporteren naar verwachting nog aangepast worden. Dit is echter nog niet definitief.
Op 26 februari 2025 presenteerde de Europese Commissie het zogeheten Omnibus-voorstel: een bundeling van wijzigingen in bestaande duurzaamheidswetgeving, bedoeld om de uitvoerbaarheid te verbeteren (en de administratieve lasten te verlagen. Kort daarna, op 3 april 2025, stemde het Europees Parlement in met het ‘stop-the-clock’ voorstel, die de implementatie van de CSRD aanzienlijk vertraagt. “Voor veel ondernemingen betekent dit twee jaar uitstel van de rapportageplicht,” legt Johan Nelemans van ESJ uit. “En voor een grote groep bedrijven betekent het mogelijk zelfs géén CSRD-verplichting meer, als het voorstel ongewijzigd wordt aangenomen. De voorgestelde grens ligt nu bij 1.000 fte’s, waar dat eerst nog 250 fte’s was. Daardoor zou zo’n 80% van de bedrijven uit de scope vallen.”
Toch benadrukken de leden van de werkgroep dat dit geen moment is om achterover te leunen. “De klimaatverandering pauzeert niet,” zegt Jarno van Duinen van Brouwers. “Dit voorstel is vooral een politieke reactie op de druk vanuit het bedrijfsleven over de complexiteit en uitvoerbaarheid van de regelgeving. Maar inhoudelijk blijft duurzaamheid even urgent – zo niet urgenter – dan ooit.”
Voor wie geldt wat (en wanneer)?
De CSRD kent een gefaseerde invoering in drie zogenaamde waves*:
- Wave 1 – Beursgenoteerde bedrijven en zogeheten OOB’s (Organisaties van Openbaar Belang) met meer dan 500 medewerkers, die al onder de huidige Non-Financial Reporting Directive (NFRD) vallen. Zij blijven verplicht rapporteren vanaf boekjaar 2024 (publicatie in 2025).
- Wave 2 – Grote ondernemingen die niet onder de NFRD vallen, maar voldoen aan ten minste twee van de volgende criteria: >250 FTE, >€50 miljoen omzet, of >€25 miljoen balanstotaal. Voor hen is de rapportageverplichting uitgesteld naar boekjaar 2027 (publicatie in 2028).
- Wave 3 – Beursgenoteerde mkb-bedrijven. Hun verplichting is uitgesteld naar boekjaar 2028 (publicatie in 2029)
Naast de CSRD staan ook andere wetgevingskaders op het ESG-speelveld, zoals de CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive) en de EU-Taxonomie. “Het speelveld verandert continu,” zegt Muriel van Eijk. “En dat maakt het voor bedrijven lastig om te bepalen wat er nu precies van hen wordt verwacht. Daarom is het juist nú belangrijk om overzicht te houden en strategisch vooruit te denken.”
De impact voor klanten van PIA Group: onzekerheid én kans
De directe impact van het Omnibus-voorstel is dat veel bedrijven hun duurzaamheidsrapportage (nog) niet hoeven in te leveren. Maar dat betekent niet dat ze vrijuit gaan. Vanuit de keten – klanten, leveranciers, financiers – blijven vragen over ESG-data binnenkomen.
“Een bedrijf kan dan wel buiten de CSRD-scope vallen, maar als hun grootste afnemer er wél onder valt, wordt er alsnog om informatie gevraagd,” aldus Johan Nelemans. “Daarom is het verstandig om nú alvast na te denken over hoe je die data verzamelt en rapporteert. En dan is de VSME een mooie leidraad.”
Jarno van Duinen vult aan: “Voor veel ondernemers voelt deze pauze als een adempauze, maar eigenlijk is het een kans. Bedrijven die nu al aan de slag gaan met ESG – vrijwillig, gestructureerd en strategisch – staan straks twee stappen voor als de wetgeving weer wordt aangescherpt. En dat is waarschijnlijker dan men denkt.”
“Je ziet nu al dat sommige grote bedrijven keteneisen stellen die verder gaan dan de wet voorschrijft,” zegt Warmerdam. “Wie daar nú op anticipeert, plukt daar morgen de vruchten van.”
Kansen in de ESG-transitie: van compliance naar concurrentievoordeel
Duurzaamheidsrapportage wordt te vaak gezien als een verplichting, terwijl het ook een kans is om je als bedrijf te onderscheiden. ESG kan bijdragen aan:
- Betere toegang tot financiering via duurzame leningen
- Innovatie in producten en processen
- Versterking van het werkgeversmerk (zeker in een krappe arbeidsmarkt)
- Verhoogde klantloyaliteit en marktpositie
“Bedrijven die transparant rapporteren over hun impact, risico’s en ambities, worden aantrekkelijker voor investeerders, klanten en jonge professionals,” zegt Van Eijk. “En je ziet dat banken steeds vaker ESG-criteria gebruiken bij het beoordelen van financieringsaanvragen.”
Wat kan PIA Group hierin betekenen?
Vanuit de werkgroep wordt een breed scala aan diensten ontwikkeld om klanten van PIA Group te ondersteunen – of ze nu wel of niet onder de CSRD vallen. Denk aan:
- (Vrijwillige) Assurance opdrachten op basis van CSRD/ESRS of VSME
- Samenstellingsopdrachten voor vrijwillige duurzaamheidsrapporten
- Rapportages van feitelijke bevindingen, bijvoorbeeld als nulmeting
- Begeleiding bij dubbele materialiteitsanalyses
- Advies over subsidiemogelijkheden en ESG-criteria bij financiering
“En het mooie van PIA Group is dat we snel kunnen schakelen,” vertelt Van Duinen. “Zo kreeg ik een vraag over CBAM-aangifte van een klant. Ik kon direct collega’s raadplegen die daar al ervaring mee hadden. Die kracht van samenwerking binnen PIA is uniek.”
Tot slot: pauze of voorbereiding?
De boodschap van de Werkgroep ESG is helder: wacht niet af, maar bereid je voor. De EU mag dan even op de pauzeknop drukken, de beweging richting duurzame bedrijfsvoering is onomkeerbaar.
“Duurzaamheid is geen modewoord, het is een verantwoordelijkheid,” besluit Nelemans. “Of het nu gaat om verplichte rapportage of vrijwillige actie – bedrijven die nu investeren in hun ESG-beleid bouwen aan toekomstbestendige waarde. En daar willen wij als PIA Group graag bij helpen.”
* Gebruikte bron: Directive of the European Parliament and of the Council amending Directives 2006/43/EC, 2013/34/EU, (EU) 2022/2464 and (EU) 2024/1760 as regards certain corporate sustainability reporting and due diligence requirements
Meer weten over ESG-ondersteuning door PIA Group?
Neem contact op met jouw vaste adviseur of bekijk onze ESG-diensten op www.piagroup.nl.
